Hoe zorg je voor een gezonde zoutinname?

Op de radio hoorde ik deze week een ‘reclame’ om onze zoutinname te verminderen. Ja, we eten te veel zout, en het eten van te veel zout is niet goed voor het menselijk lichaam. Maar al deze berichten vergeten te vermelden dat we ook zout nodig hebben! Zout heeft een belangrijke functie in het regelen van de vochtbalans in ons lichaam, wat weer veel invloed heeft op je energie en gezondheid. Hoe zorg je voor een gezonde zoutinname?

Wat is zout en waarom gebruiken we het vaak teveel?

Het zout wat wij kennen bestaat uit natrium (Na) en chloride (Cl). In onze keuken voegen wij het vaak toe voor de smaak. Zout is een smaakversterker waardoor het ons eten lekkerder maakt. Net als suiker is zout een gewenning. Doe je altijd 4 klontjes suiker in de thee dan is thee zonder suiker niet lekker. Maar daar kun je aan wennen door het suiker langzaam af te bouwen. Eet je nu heel zout dan is het goed om dat af te bouwen. Naast het zout wat wij zelf aan maaltijden toevoegen voegen voedselproducenten (de industrie) ook zout toe, daarom consumeren we vaak teveel. Dit doen die producenten, net als wij, voor de smaak maar ook voor de houdbaarheid.

Zout neemt gemakkelijk vocht op, daarom gebruiken we het bijvoorbeeld om gladde wegen te voorkomen. Gestrooid zout neemt vocht op waardoor het niet kan bevriezen. In ons voedsel zuigt zout ook water op, waardoor micro-organismen zich niet kunnen voeden met water, waardoor het voedsel langer houdbaar is. Zout wordt ook gebruikt om bij te dragen aan de juiste structuur van producten.

Richtlijnen voor zout in de maaltijd

Ik werk samen met een producent van maaltijden. Een grote doelgroep voor wie zij maaltijden produceren zijn kinderen op kinderdagverblijven. De ouders van deze kinderen zien het liefst dat er zoutloze maaltijden geproduceerd worden. Het zoutgehalte van de maaltijden van deze producten liggen gemiddeld op 0,75 gram per portie van 250 gram. De aanbeveling voor kinderen per dag is:

Deze maaltijden vallen dus perfect binnen de richtlijnen en houden ruimte over voor andere producten die zout bevatten. Dit zou ook een goede keuze voor thuis zijn, omdat ouders vaak voor gemak boven gezondheid kiezen, waardoor de kinderen veel zout binnen krijgen. Ongeveer 70%-80% van het zout dat wij binnenkrijgen is afkomstig vanuit producten die we gebruiken, maar slechts 20%-30% voegen wij zelf toe. Wist je bijvoorbeeld dat zoete drop vaak meer zout bevat dan zoute drop?

Soorten zout

Kies ervoor om minder bewerkte producten te gebruiken, hierdoor heb je het zoutgehalte zelf beter in de hand. Let bij producten die hun zoutgehalte omlaag gebracht hebben extra goed op het suikergehalte, omdat dit dan juist vaak verhoogd wordt. Suiker neemt dan sommige eigenschappen van het zout over. Vervang eventueel het zout dat je zelf in de keuken gebruikt door kaliumzout. Kalium heeft een bloeddrukverlagend effect, in tegenstelling tot natrium, wat bloeddrukverhogend werkt. Waarom dan niet al het zout vervangen door kalium zout? Omdat wij ook natrium nodig hebben als mens; onze bloeddruk moet natuurlijk niet te laag worden.

Let wel op, tegenwoordig gebruiken we veel zeezout in plaats van het ‘ouderwetse’ potje Jozo zout. Jozo zout is zout waar jodium aan toegevoegd is. Dit is ooit door de overheid aan ons zout toegevoegd omdat vele mensen te weinig jodium binnenkregen en daardoor schildklierproblemen ondervonden. Nog steeds bevat ons voedsel weinig jodium, dus wat je het beste kunt doen is zo min mogelijk bewerkte producten in de supermarkt kopen (geen brood, pakjes, potjes, sauzen, maaltijden, etc.), en dan zelf een beetje gejodeerd zout gebruiken i.p.v. zeezout.

Kortom, zout is een stofje dat essentieel voor ons is. Maar wanneer je teveel zout eet heeft dit nadelige gevolgen. Zout wordt toegevoegd om verschillende redenen, zoals smaak en houdbaarheid. Door zelf te kiezen voor minder kant-en-klaar producten, te letten op het zoutgehalte en zelf minder zout te gebruiken in de keuken kun je je zoutinname verlagen.

Vergeet echter niet dat je óók zout nodig hebt!